Türk Çini Sanatı
Türk Çini Sanatı ve Tarihçesi
Türk Çini Sanatı ve Tarihçesi: Anadolu uygarlığını tarihi form ve inceliklerle kültürel bir mirasıdır. Bu mirası evlerimize kadar taşıyan Türk Çini Sanatı. Ana vatanı olarak kabul edilen çini Kütahya ve İznik topraklarında asırlık bir geçmişe sahiptir.
Geleneksel Türk Sanatlarından olan çini, genellikle mimari yapıların dekorasyon alanında kullanılmaktadır. Cami, köşk. saray, çeşme, türbe ve benzeri yapıların iç ve dış süslemelerinde kullanılmış bir desenli seramik ürünüdür. Kütahya ve İznik Çinileri tür olarak ikiye ayrılır.
1- Duvar çinileri, batılıları Tile-Art dedikleri bu tür çinilere eskilerimiz Kaşi demişlerdir.
2. Evani denilen bu çini türü tabak, vazo, kupa, kase, sürahi, bardak ve benzeri çini desenli seramik ürünlerinden oluşmaktadır. Bu türe halen kullanma Kütahya porselen seramikleri demekteyiz.
Türkler çok eski zamanlardan beri , binalarını, mozaik çinilerle ve çini karo ile süslemeyi tercih ediyorlardı.
Türk Çini Sanatı ve Tarihçesi
Özellikle İslamiyeti, kabul eden İlk Müslüman Türk Devletini kuran Karahanlılar (955) devleti döneminde çok sık rastlanmaktadır. Mabetlerini mozaik el yapımı çinilerle ve desenli çini karo motifleri ile süslemeye başlamışlardır. Dönemine ait yapılarda görülmeye başlayan el dekoru karo çini süsleme geleneği sıkça gözükmektedir. Bu gelenek Türk Çini Sanatının bin yılı aşkın bir geçmişe sahip olduğunu göstermektedir.
Bu tercih Büyük Selçuklular ve Anadolu Selçukluları Zamanında gelenek halini almıştır. Daha sonraları Osmanlılar döneminde de devam etmiştir. Selçuklular, egemenlikleri altına aldıkları yerlerde inşa ettikleri pek çok mimari alanda dekorasyon olarak kullanmışlardır.
Selçuklu çinilerinin özelliklerinden kısaca bahsetmemiz gerekirse: bunların kare veya dikdörtgen, altıgen şekillerinde olduklarını görmekteyiz. Bir yüzlerinin, mavi, lacivert, toprak sarısı, turkuaz, siyah, kahverengi gibi sırla karıştırılmış renklerle boyanıp pişirilmiş olduklarını görebiliriz. Alçı veya horasan harç üzerine aplike edilmiş, mozaik şeklinde yapılmış süslemeler olduklarını söyleyebiliriz.
Türk çini Sanatında yeni tekniklere geçmesi;
Zamanla geliştirilen bu mozaik tekniğine Kufi tarzı yazılar ve rumi motiflerde katılmıştır. Tarihi dönemlerde gelişme gösteren Türk çini Sanatı 16. yüzyılda İznik ve Kütahya çinileri ile zirveye ulaşmıştır
Özellikle Antik çağlarda KOTIAEION olarak anılan Kütahya şehrinde arkeolojik kazı ve araştırmalar yapılmıştır. Bunun sonucunda çok eski zamandan bu yana Kütahya’da seramik üretiminin yapıldığı kanıtlanmıştır.
Çini desen form ve çini Sanat zevkini ve yetkinliğini bozmadan geri götürmeden sürekli artan isteği daha kısa sürede karşılayacak yeni üretim teknikleri ve imkanlarının araştırılması ve bunların uygulanması ile mümkün olmuştur.